İkinci fotoğraf makinemi 1995 yılında aldım. EOS Rebel serisi bir makineydi. İkinci film makinem ve Revuflex'den sonra çağ atlamıştım. Tabii fotoğraf çekmeye başladığımda sorun çoğunlukla beyaz çıkan gökyüzüydü. Photoshop olayı da olmadığından bu sorunu halletmenin en pratik yolu polarize filtreydi. Çok pahalı olmayan hatta pek de kaliteli olmayan Tiffen filtremi o zamanlarda sık kullandım. Dijitale geçişle ve farklı objektiflere geçtiğimde her biri için farklı filtre almak ise nedense biraz kenarda kaldı. Tabii bunda Photoshop'ın etkisi de var. Polarize filtre bir köşede beklerken daha çok portre çekmeye başlayınca bir süre sonra ND filtre birden ilgi alanıma girdi.

ND Filtreleri genelde doğa fotoğrafçıları kullanır. Güneşte uzun pozlama yapıp ayna gibi deniz, pamuksu göyüzü elde etmek için kullanılıyor. Ama stüdyo fotoğrafçılığında bir avantajı daha var. Stüdyomuzda Poul Buff'ın Einstein flaşlarını kullanıyoruz. Gerçekten fiyat perfomans oranı en yüksek cihazlar. Belki Gökhan bu cihazlarla ilgili ayrı bir yazı da hazırlar. Flaşların kalitesi çok iyi fakat en düşük değerde yumuşak bir ışık istediğimizde modelin yüzüne softbox'ı yaklaştırıyoruz ve f8-f9'un altına inmeye muvaffak olamıyoruz. f2.8'e inip güzel bir alan derinliği yaratmak da bu durumda hayal oluyor. İşte burada ND filtre kurtarıcı oluyor. Aynen güneş gözlüğü gibi etki edip ışığı aşağı çekiyor. ND 0,9 filtre 3 stop ışığı kesiyor. Bir kaç ND filtreyi ekleyip daha da aşağı inmek mümkün.

Flam, Norveç. ND filtre ile uzun pozlama örneği

ND filtre ile ulaşılan sonuçlar etkileyici ama bazı sıkıntılar da kullanımla beraberinde geliyor. ND filtreyi lense takınca karardığından odaklamak zor hale geliyor ve ff1.8, f2 hatta f2.8 gibi değerlere düştüğünüzde odaklamayı manuel yapmak ve ard arda yapılan portre çekimlerinden başın fazla oynamaması gerekiyor. Odağı sık sık büyük bir ekranda kontrol etmek önemli. Filtrenin kalitesiz olması düzgün odaklama yapılsa dahi keskinlikte kayıplara yol açabiliyor. Kaliteli ND filtreler de hiç ucuz değil.

ND filtre alırken ND 0.9'dan daha düşük bir filtre almayın derim. Zira ND filtreye ihtiyacınız varsa 3 stoptan azı sizi zaten kurtarmayacaktır. Bir sürü lense uygun ayrı filtreler yerine en geniş lensinize uygun çapta bir filtre alın. Benim için bu 24-70mm f2.8 lensim, kendisi 77mm. Diğer lenslerim için ise daha ucuz olan step-up adaptör denen parçacıkları kullanıyorum. Mesela 77-58mm adaptör gibi. Bu ara parçaların bir yüzüne filtrenizi diğer yüzüne lensinizi takıyorsunuz. Bu sayede aynı filtreyi farklı lenslerde kullanabilirsiniz. Bir öneri daha; Hayyam'ı unutun. Dükkan dükkan gezdim hepsinde aynı çeşitler çok daha pahalıya satılıyor. Mesela 77-58 adaptör hiçbirinde yoktu ve hepsi bulunması çok zor diyordu. Pasajdan daha çıkmadan Gittigidiyor uygulamasını açtım söylediklerinin yarı fiyatına anında buldum 2 gün sonra adaptör bendeydi.

Hangi marka derseniz bu konuda uzman değilim ama kimse Tiffen'i önermiyor. Önerilen markalar; B+W, Hoya, Heliopan (kullandığım markalardan biri), LEE (en lükslerinden biri). Tüm bunlara ek olarak bir de filtre üstündeki halkayı çevirerek stop değerini değiştirebildiğiniz filtreler var ki bu tarz bir filtre almak için bayağı ciddi olmanız lazım. Fiyatları bir çok lensten pahalı. Bu işin en ucu olarak görebileceğiniz Singh-Ray bir filtrenin fiyatı ABD'de 350 USD seviyesinde.

Polarize filtreye gelince son zamanlarda benim için tekrar önemli hale geldiler zira kompozitler için arka plan çekmeye başladım ve nehirlerdeki yansımaları engellemek veya mavi gökyüzünü HDR çekmeden elde edebilmek önem kazandı.

Aşağıda videoda ND filtre kullanımız üzerine güzel bir video var. Videoda olan kolaylıkla fotoğraf için de düşünülebilir. Video İngilizce.